بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 61

چینی بند-چینی بند زن

زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن

 
پسله-جای پنهان-در نهان
 

دُم ِ هم کردن-مطابق یکدیگر کردن-دو کناره ی چیزی را بر هم نهادن

 

انداختن باد به غبغب(تکبر کردن، قیافه گرفتن)
ابرو نازک کردن(ابرو تنگ کردن)
جِر گرفتن کسی را-اوقات کسی تلخ شدن
دزد و دغل-نادرست و مکار

تیر کشیدن-درد کردن عضوی از بدن

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

آلاخون (و) والاخون(دربه‌در، سرگردان، آواره)
زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

 

 
خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

دُم سیخ کردن-دُم سیخ شدن
رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

خستگی در کردن-استراحت کردن

ژوری-هیئت داوران

تر و فرز-چست و چابک

 

ریخت و پاش-اسراف-گشاده دستی-افراط در مصرف

خدانگهداری کردن-خداحافظی کردن

اصل‌ کاری-مهم‌ترین چیز یا شخص

جیب خالی پز عالی-کسی که در عین تهی دستی افاده دارد و خودش را با ظاهرسازی بگیرد

به عمل آوردن-به اجرا در آوردن-برای استفاده آماده کردن

بی کتاب-بی پیر-کار دشوار-بی دین-کافر

ازرق شامی-اخمو-ترشرو

دو به هم زنی-دو به هم اندازی

دولت منزل-دولت سرا

 

 

اِرا-هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید

خاک بر سر-توسری خورده-داغ دیده-بدبخت
ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

چال افتادن-گود شدن

بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب

داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

تخم شر-مردم آزار- شرور

تو جلد کسی رفتن-کسی را برای انجام کاری وسوسه کردن

 

 

آفتابی شدن(پیدا و آشکار شدن، بیرون زدن آب قنات)

دوشیدن-به ناحق و فریب از کسی پولی گرفتن
خوش تراش-خوش اندام-خوش قد و بالا

داریه زنگی-دایره ای دارای سنج های کوچک که چون آن را بنوازند از آن ستج ها آواز بر می آید

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

بیا و برو-دم و دستگاه-قدرت و حشمت

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

در خط چیزی بودن-در فکر و نقشه ی کاری بودن

جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن

آقام که شما باشید-خدمت شما عرض کنم

آب در چشم نداشتن(شرم و حیا نداشتن)

 
ارزانی-بخشیدن-دادن

جسته دوزی-نوعی دوختن

دبه ی کسی را روغن کردن-با دادن پول و هدیه کسی را راضی کردن
آکَل-آقای کربلایی

آی زکی(در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود)

بی غم-بی خیال-لاقید-بی درد

از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

آتش بی‌باد(ظلم، می)

از صدقۀ سرِ(از عنایت و لطفِ)
خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

جدا جدا-یکی یکی-جداگانه

 

خم گرفتن-فنی از کشتی

 

خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند
چُل کلید-جام درویشان

چس آمدن-در حالت عصبانیت به جای خوش آمدی می گویند چس آمدی

 
بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

خواهر خوانده-دوست صمیمی

خاکه-خرده ی هر چیزی

خوشبختانه-از حُسن اتفاق

بله گرفتن-رضایت عروس را گرفتن

رو دست خوردن-فریب خوردن-خام شدن

تا خرخره زیر قرض بودن-وام بسیار داشتن

رو به راه شدن-آماده و مهیا شدن

 

زَوال-مست مست-لول

البرز-بلندقامت-دلیر

خاک پای کسی بودن-ذلیل کسی بودن-مرید کسی بودن

زبان ریختن-سر و زبان داشتن-با چرب زبانی و شیرین سخنی کار خود را کردن

پشم کسی ریختن-از قدرت و مقام افتادن

پوست کنده-رک و بی پرده

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن
زبون-حقیر-توسری خور

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

از جلوی کسی در آمدن-در برابر کسی مقاومت کردن

تو پای کسی پیچیدن-مزاحم کسی شدن

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

خالی بند-چاخان-دروغ گو
روی آب نشستن-سوار قایق یا کشتی شدن

پی جور شدن-دنبال نمودن-جستجو کردن
تو حساب بودن-وارد بودن-به مسائل آگاه بودن

 

خاله وارَس-آدم فضول

دو لَتی-در دو لنگه ای

پس گذاشتن کسی-از کسی جلو افتادن
جگری-به رنگ جگر
به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

جنجال آفریدن-زمینه ای برای هیاهو و آشوب به وجود آوردن

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)
ابرو فراخی(خوشدلی، گشاده‌رویی)

آب نکشیده(زشت، بد، نامفهوم)

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا
چشم ورقلمبیده-چشم بیرون زده
زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن

بنا گذاشتن-قرار گذاشتن

رد پا-جای پا-اثر

تخم دو زرده-چیز بسیار عزیز و گرامی

زیر کاسه نیم کاسه داشتن-مکر و حیله ای در کار داشتن

ارزانی(بخشیدن، دادن)

دم حجله کشتن گربه-زهر چشم گرفتن برای نخستین بار
از تک و تا نینداختن خود-از رو نرفتن-جا نزدن-خود را نباختن

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

دَم ِ قیچی-بریده ها و ریزه های پارچه
چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه

خشت به قالب زدن-نگا. خشت انداختن

تره بار-میوه ها و سبزی ها

از پاشنه در کردن(پیاده راه درازی را طی کردن)

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)

دلچسب-دلپذیر-مقبول

چوب زیر دم کردن-تحریک کردن

 

الف-قاچ خربزه و از این قبیل-بچه‌ی کوچک-سیخ-راست

 

بد اخم-عبوس و ترشرو
چله اش افتادن-آبستن نشدن زن
چوغ-چوب

پا گرد-محل چرخیدن پله ها
به دق آوردن کسی-تا سر حد بیماری روحی یا مرگ کسی را رنج دادن

تخم سگ-نوعی دشنام است مانند پدر سگ
چشم شور-آن که چشم زخم زند

 

خرکچی-چارپادار

آفتابه خرج لولهنگ کردن(چیز با ارزشی را در بهای چیز بی‌ارزش دادن)

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن

پیش چشم داشتن-در برابر چشم قرار دادن

چاشت-صبحانه-ناشتایی

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

دست و پا توی هم رفتن-بی پول شدن-گرفتاری مالی پیدا کردن

ختم شدن-پایان گرفتن

دلپُری-عقده ی دل-خشم و کینه ی انباشته شده

از دندۀ چپ پا شدن-سخت عبوس و کم‌حوصله بودن

پیشانی-بخت و اقبال-طالع

دو لُپه خوردن-با خرص و ولع خوردن-لقمه های بزرگ برداشتن
پلاسیدن-پژمرده شدن-از دست رفتن تازگی و شادابی

 

رومیزی-منسوب به میز
چیل-آدم بد بیار

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد

چار انگشتی-آدم بی دست و پا-چلفتی

این سفر-این بار

راست راست-آشکار و علنی-بی پروا

خاله خاک انداز-همنشین سر و زبان دار

دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن

ترکیدن دل-از چیزی سخت ترسیدن

خاله وارَس-آدم فضول

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

جنس-کالا-کالای قاچاق-مواد مخدر مانند هرویین-تریاک و مانند آن ها

دست چپی-از جناح چپ-مخالف حکومت

آسمان را به زمین آوردن (دوختن)(کار شگفت‌انگیز کردن)
شماره ی نوشته : ١- ۹ / ۷
پریدن خواب از سر کسی-خواب نیامدن-هرچند وقت خواب باشد

از شوخی گذشته(حالا برسیم به مطالب جدی)
دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس

دست از سر کچل کسی بر نداشتن-کسی را به حال خود نگذاشتن
بلبل زبانی کردن-شیرین زبانی کردن-حاضر جوابی کردن-پرحرفی کردن

 

دوا به خورد کسی دادن-مسموم کردن-به زور به کسی دارو یا مشروب خوراندن

دیر جوش-آن که دیر الفت و دوستی پیدا می کند

این دو کله‌دار-خورشید و ماه

اول چلچلی(تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی))

زیج نشستن-خانه نشین شدن-انزوا گزیدن-از دوستان بریدن

تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن

دو سره بار کردن-از دو جا سود بردن-دو لپی خوردن

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

 

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

خوابگوشی-سیلی-کشیده

آس و پاس-در نهایت تهیدستی-بینوا-مفلس
زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر

 
رک حرف زدن-بدون پروا و ملاحظه حرف زدن-صریح و روشن سخن گفتن

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

چل و چو انداختن-منتشر کردن شایعه

پوست پیازی-نازک و بی دوام

جا افتادن-سر جای خود آمدن

چفت و بست-قفل و زنجیر در یا صندوق

چاره-درمان

دم کسی لای تله گیر کردن-دچار سختی شدن-به بلا گرفتار شدن

چهار خانه-شطرنجی-خشت خشتی

پر اشتها-کسی که متمایل به خوردن زیاد است

به گُه کشیدن-بی اعتبار کردن-با توهین خوار و خفیف نمودن

چادر رختخواب-چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند

زیر نافی-هدیه ای که برای بریدن ناف نوزاد به قابله می دهند

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن
بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب
چوب دو سر گُهی-نگا. چوب دو سر طلا

بته مرده-بی اصل و نسب-بی کس و کار

به درد خوردن-مفید بودن-به کاری آمدن

 

دلسوزه-سوختن دل از حسد و مانند آن

 

بی پایه-دروغ-پوچ

 
در پوست کسی رفتن-سخت مزاحم کسی شدن-از کسی بد گفتن

بازوبند-نواری که به نشانه ی معینی بر بازو می بندند
اَنَک شدن-تحقیر شدن-خجالت کشیدن

جامه شور-رختشوی

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

جَخت آمدن-دومین عطسه که با آن به کار ادامه می دهند

خرحمال-کسی که فقط کارهای دشوار می کند

زیر دندان کسی مزه کردن-از چیزی خوش آمدن-خواهان تکرار چیزی بودن
روی خون افتادن زن آبستن-بچه انداختن

از آب کره گرفتن(از آب روغن گرفتن)

خمیازه کشیدن-دهن دره کردن

 

دستمال کاغذی-قطعات کوچک کاغد که به جای دستمال پارچه ای به کار می برند
 

چوب بندی-داربست

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

اشکنک سرشکنک داشتن-با خطر همراه بودن

 

تو تاریکی رقصیدن-بدون آگاهی کاری را کردن-بی موقع کاری را کردن

پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)

دست دستی-سرسری-بی هوده-سطحی

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)

بی سکه کردن-بی ارزش کردن-بی اعتبار کردن

روغن زرد-روغن حیوانی

بِبُری-بمیری ! چقدر حرف می زنی !

پاشنه بلند-کفش زنانه با پاشنه های بلند

جوخه-کوچک ترین یگان نظامی شامل هشت نفر

اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

از پا ننشستن(سماجت ورزیدن، از کوشش دست نکشیدن)

 

بنده زاده-پسر من

خروس قندی-آب نباتی به شکل خروس

دله کاری-پرداختن به کارهای پست و کم درآمد
جاگرم کردن-در جایی ماندن

آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)

بله بران-قول و قرارهای پیش از ازدواج در میان خانواده های عروس و داماد

افتادگی-پریشانی-احتیاج

دل قرصی دادن-اطمینان خاطر دادن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

پوست کندن-سخت تنبیه کردن

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

باریک-دقیق-حساس

از قرار(ظاهرن، آن‌طور که پیدا است)

 

بی کله-نترس-شجاع-بی خرد-تهی مغز

دست به کار نرفتن-حال کار کردن نداشتن-برای کار بی حوصله بودن

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

ابتدا به ساکن(ناگهانی، بی‌مقدمه)

ختم گرفتن-نگا. ختم گذاشتن

راست و حسینی-رو راست-بی شیله پیله

افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

اتیکت(برچسب، آداب و رسوم، قاعده)

تو به تو-گوناگون-لا به لا

 

آب دندان خوردن(حسرت خوردن)

بوق زدن-اعلام موافقت کردن

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

 

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

دو لُپه خوردن-با خرص و ولع خوردن-لقمه های بزرگ برداشتن

ریشو-دارای ریش بلند

 
آینه‌ی دست(تیغ و خنجر)
زانویی-زانو

بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب

از دندۀ چپ پا شدن(سخت عبوس و کم‌حوصله بودن)

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

 

ته صدا-صدای خوش ولی کم مایه

به هر دری زدن-جستجوی فراوان کردن-به هر جا و هرکس متوسل شدن

دسته اش را در کردن-تصفیه حساب کردن-جبران کردن کاری

 
به درد بخور-مفید-چیز یا کسی که سودمند باشد

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)
تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

پشم علیشاه-درویش بی قدر
 

دنده نهادن-قبول کردن-رغبت کردن

بخرج دادن-نشان دادن-مصرف کردن-جلوه دادن

ادرار بزرگ-مدفوع

آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

پر زور بودن سمبه-زیاد بودن فشار

خوردن سر کسی-سبب مرگ کسی شدن-کسی را دق مرگ کردن-در نتیجه ی پرحرفی کسی را کلافه کردن

تق و لق-بی رونق-کاسد-بی مشتری

درس خوان-شاگرد زرنگ و کوشا

ترتیب کسی را دادن-کسی را تنبیه کردن-به حساب کسی رسیدن

رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

 

 

پا شدن-از جا برخاستن

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

جیب کسی را خالی کردن-پول های کسی را ربودن

پاسور زدن-پاسور بازی کردن

آرتیست‌بازی(انجام کارهای غیرعادی)
برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن
از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

جن بو داده-نوعی دشنام است

 

تو سی خودت، من سی خودم-از تو به خیر و از ما به سلامت

بید خورده-کهنه و فرسوده

 

تپه گذاشتن-بول کردن

دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن

دل قرصی-اطمینان

دست پاک-درستکار

پیه گرگ مالیدن بر کسی-کسی را از چشم دیگران انداختن

چار دستی-قمار چهار نفری

از بن ناخن(ذخیره، بندگی، اطاعت)

دو به هم انداز-فتنه انگیز-سخن چین

ریزه کار-باریک بین-دقیق-زیرک

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

زنانه-ویژه ی زنان

چاروادار-کسی که چهار پا را کرایه می دهد-آدم بی اصل و بی تربیت

اجاق‌کور(نازا، بی فرزند)

پارتی بازی-حزب بازی-انجام کار از طریق سفارش و توصیه

جغ جغ-صدای به هم خوردن چند چیز-صدای همهمه

رقاص خانه-دشنام گونه ای برای برخی جاها-جاهای بی حساب و کتاب و شلوغ و پلوغ

چله بُران-جشن حمام رفتن زن پس از گذشت چهل روز از زاییدن

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن