کمپ بل[۴] عقیده داره که کارکرد، رفتاره و باید از یافته های جدا شه، چون عوامل سیستمی می تونن یافته ها رو منحرف کنن. به نظر می­رسد اگر کارکرد به گونه­ای تعریف شه که هم رفتار و هم یافته ها رو در بر گیرد، دیدگاه کامل تری حاصل می شه.

در تعریف بروم راچ[۵] این ویژگی رو می­توان مشاهده کرد. ایشون عقیده داره که کارکرد هم به معنی رفتارها و هم به معنی یافته هاس. رفتارها از فرد اجرا کننده ناشی می شن و کارکرد رو از یه معنی ذهنی به عمل تبدیل می کنن. رفتارها فقط ابزارهایی واسه یافته های نیستن، بلکه انگار خود نتیجه به حساب می­ آیند. (محصول تلاش فیزیکی و ذهنی که واسه وظایف اعمال شده) و میشه جدای از یافته ها در مورد اونا قضاوت کرد. این تعریف از کارکرد، منتهی به این نتیجه گیری می شه که هنگام مدیریت کارکرد گروه ها و افراد، هم ورودی (رفتار) و هم خروجیا (یافته های) باید در نظر گرفته شه. هارتل[۶] این مدل ترکیبی مدیریت کارکرد می­نامد. این مدل سطوح توانایی یا لیاقت و موفقیّتا رو مثل هدف گذاری و بازبینی اهداف، پوشش میده (آرمسترانگ ، ۱۳۸۵ ، ص ۳۰۴).

۲-۱-۳ آزمایش کارکرد

آزمایش کارکرد به مجموعه کارایی گفته می­شه که به خاطر افزایش سطح استفاده بهینه از امکانات و منابع جهت دست­یابی به اهداف به روش­ای اقتصادی توأم با کارایی و اثر­بخشی صورت می­گیرد، طوری که آزمایش کارکرد در بعد چگونگی “به کار گیری منابع” از پایهً به شکل شاخص­های کارایی بیان می­شه. اگه نسبت داده به ستاده، کارایی باشه، در واقع نظام آزمایش اندازه کارایی تصمیمات مدیریت در مورد به کار گیری منابع و امکانات رو مورد امتحان قرار می­دهد که کلی­ترین شاخص اون صرفه اقتصادی یا بهینه بودن فعالیّت­ها می­باشه. از طرف دیگه آزمایش کارکرد در “بعد سازمانی” معمولاً برابر تاثیر فعالیّت­ها هستش. منظور از تاثیر اندازه دست­یابی به اهداف و برنامه ها با ویژگی کارا بودن اون­ها هستش. به طور کلّی نظام آزمایش کارکرد رو می­توان روند امتحان و اندازه ­گیری و مقایسه اندازه و چگونگی­ی دست­یابی به وضعیت مطلوب دونست(عفتی داریانی و بقیه ، ۱۳۸۶ ، ص ۱۵ ).

۲-۱-۴ دیدگاه های سنّتی و نوین درباره آزمایش کارکرد

نظام آزمایش کارکرد از زوایای جور واجور و متفاوت مورد بررسی قرار میگیره. در مورد آزمایش کارکرد دو دیدگاه هست:

۱- دیدگاه سنّتی

۲- دیدگاه نوین

در دیدگاه سنّتی مهم­ترین هدف از آزمایش، قضاوت در مورد عملکرده. در حالی که در دیدگاه نوین، فلسفه و هدف آزمایش بر رشد و پیشرفت و بهبود ظرفیت آزمایش شونده تمرکز داره. چند فرق در مورد دو دیدگاه آزمایش کارکرد عبارتند از: (سازمان مدیریت و برنامه ریزی ، ۱۳۸۲ ، صص ۸-۶).

• نقش آزمایش کننده: در دیدگاه سنّتی آزمایش کننده، هادی، مشورت دهنده و آسون کننده عملیات و عملکردهاه.
• دوره آزمایش: در دیدگاه سنّتی کارکرد گذشته مورد توجّه قرار گرفته در حالی که در دیدگاه نوین دقیق شدن و فوکوس کردن بر آینده و بهبود اموره.
• هدف: در دیدگاه سنّتی هدف کنترل آزمایش­دهنده و اعمال سبک دستوری و آمرانه و محاکمه­ای از ویژگی­های اون به حساب می­آید در حالی که در دیدگاه نوین، هدف از آزمایش، آموزش، رشد و بهبود و بهسازی افراد و سازمان می ­باشه.

آزمایش سازمان­ها و افراد براساس نگاه نوین در مقایسه با نگاه سنّتی از فرق­های اساسی در ابعاد جور واجور برخورداره و یافته های حاصل از آزمایش کارکرد براساس دیدگاه نوین، بهبود رضایت، ارتقای سطح کارکرد و در آخرً تاثیر فعالیّت­های سازمان میشه. دیدگاه نوین آزمایش کارکرد سازمانا بسیار روش زوم شده و تحقیقات انجام شده در اروپا نشون دهنده گرایش در حال افزایش آزمایش­کنندگان دستگاه­های دولتی به دیدگاه نوین داره. اگر اهداف اساسی مربوط به انجام آزمایش هم جهت با رشد و پیشرفت و بهبود کارکرد و فعالیّت­های سازمان و افراد اون بوده و پدیده قضاوت و مچ­گیری در اون جایگاهی نداشته باشه، سازمان­ها خود به طرف قرار گرفتن نظام آزمایش می­روند و به طور دائمی واسه بهبود ساختار­های اون تلاش می­کنن. برآیند این تلاشا ایجاد نظام خود آزمایش در سازمانه و نتیجه اینجور نگرشی رشد، پیشرفت کارکرد و در آخرً تحقق سریع تر و بهتر اهداف سازمانیه(سازمان مدیریت و برنامه ریزی، ۱۳۸۲، صص ۸-۶).

جدول۲-۱) تفاوتای دو دیدگاه درباره آزمایش کارکرد از نظر اسپف و همکاران( سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ، ۱۳۸۲ ، ص ۸).

۲-۱-۵ روند آزمایش کارکرد

هر فرایندی شامل یه سری از فعالیّتا و اقدامات با توالی و ترتیب خاص منطقی و هدف­داره. در روند آزمایش کارکرد هم هر مدل و الگویی که انتخاب شه، رعایت نظم و توالی فعالیّتای زیر در اون لازمه: (رحیمی ، ۱۳۸۵ ، صص ۴۲-۴۱)

• تدوین شاخصا و ابعاد و محورهای مربوطه و تعیین واحد امتحان اونا
• تعیین وزن شاخصا از نظر اهمیّت اونا و سقف امتیازات مربوطه
• استاندارد گذاری و تعیین وضعیّت مطلوب هر شاخص
• امتحان و اندازه ­گیری از راه مقایسه کارکرد واقعی پایان دوره آزمایش ، با استاندارد مطلوب از قبل تعیین شده
• استخراج و تحلیل یافته های

۱٫Holton & Bates

۲٫Kane

۳٫Bernadin

[۴] . Campbel

[۵] . Brumrach

[۶] . Hartle